Nhựa số 1 PET đã trở thành chất liệu không thể thiếu, được ứng dụng đa dạng vào cuộc sống hàng ngày của con người. Bởi tính tiện lợi, giá thành lại rẻ. Mặc dù có nhiều thông tin xác nhận nhựa PET là an toàn. Tuy nhiên, một số lại cho rằng nhựa PET vẫn tiềm ẩn những nguy cơ gây hại cho sức khỏe. Vậy sử dụng nhựa PET có thực sự an toàn không? Hãy cùng Bao bì Đức Phát giải đáp trong bài viết dưới đây nhé!
Nhựa số 1 PET là gì?
Nhựa số 1 PET
Nhựa số 1 PET là một loại nhựa nhiệt dẻo viết tắt của cụm từ PolyEthylene Terephthalate. Ngoài ra nhựa số 1 còn được gọi là PET, PETE, PETP hoặc PET-P. Loại nhựa này được dùng chủ yếu để sản xuất chai lọ nhựa, dệt may, …
Thông số kỹ thuật của nhựa số 1 PET:
| Công thức: | (C10H8O4)n |
| Tỷ trọng | PET vô định hình: 1,370g/cm3 PET tinh thể: 1,445g/cm3 |
| Độ co giãn: | 50 – 150% |
| Độ chịu va đập: | 3.6 kJ/m2 |
| Nhiệt độ nóng chảy của nhựa PET: | ~ 260oC |
Ưu điểm của nhựa số 1 PET
Nhựa số 1 PET có khá nhiều đặc điểm nổi bật như:
- Trọng lượng nhỏ: Nhựa PET nhẹ giúp các sản phẩm từ nhựa số 1 dễ vận chuyển.
- Độ bền cao: Các sản phẩm nhựa sản xuất từ nhựa PET có khả năng chịu lực tốt, khó biến dạng.
- Không thôi nhiễm: Các chai lọ nhựa PET nguyên sinh không gây ra hiện tượng thôi nhiễm ở thực phẩm, dược phẩm, … Tuy nhiên vẫn có tỷ lệ gây thôi nhiễm khi hàm lượng chất phụ gia quá lớn
- Trong suốt: Nhựa số 1 có độ trong suốt cao. Màu cơ bản của nhựa PET là trong suốt
- Khả năng chống thấm: Các sản phẩm từ nhựa số 1 không bị thấm nước, O2, CO2.
- Khó ăn mòn: Nhựa PET khó bị ăn mòn bởi các axit, kiềm hay dung môi.
Hạn chế của nhựa số 1 PET
Tuy nhiên nhựa số 1 PET cũng có những hạn chế nhất định
- Bảo vệ sản phẩm khỏi tia UV kém: Do trong suốt nên tia UV có thể dễ dàng xuyên qua và gây ảnh hưởng tới chất lượng sản phẩm bên trong. Do vậy nhựa PET sẽ được bổ sung thêm phẩm màu trong quá trình sản xuất.
- Chịu nhiệt kém: Nhựa số 1 có khả năng chịu nhiệt khá hạn chế. Ở nhiệt độ trên 90 độ C thì nhựa PET sẽ bị biến dạng.
Nhận biết nhựa số 1 PET
Để nhận biết nhựa số 1 PET thì chúng ta có thể kiểm tra các yếu tố sau:
- Ký hiệu: Các sản phẩm được sản xuất từ nhựa PET sẽ được ký hiệu là số 1 nằm bên trong hình tam giác.
- Bề ngoài sản phẩm: Các sản phẩm nhựa số 1 sẽ trong suốt và cứng hơn so với các sản phẩm nhựa khác.
- Thông tin trên bao bì: Thông thường các vỏ chai, nhãn dán của sản phẩm sẽ có thông tin về chất liệu sản phẩm. Do đó bạn có thể dựa vào đây để nhận biết nhựa số 1.
Còn để nhận biết được tỉ lệ nhựa và chất lượng nhựa số 1 PET thì cần phải đưa các mẫu chai nhựa đến phòng thí nghiệm. Trên thực tế, không thể nhận biết được tỉ lệ và chất lượng nhựa.
Xem thêm: Hướng dẫn số nhựa – Ký hiệu nhựa
Các loại nhựa số 1 PET hiện nay trên thị trường
Nhựa số 1 PET nguyên sinh
Đây là loại nhựa được ưu tiên trong sản xuất bao bì, chai lọ thực phẩm, dược phẩm, mỹ phẩm. Hiện nay chưa có bất kỳ đơn vị nào ở Việt Nam có khả năng tự sản xuất hạt nhựa PET nguyên sinh. Vì vậy tất cả các nhà máy sản xuất chai lọ nhựa ở Việt Nam đều đang phải nhập khẩu hạt nhựa số 1 PET nguyên sinh từ nước ngoài. Nhựa số 1 PET nguyên sinh ở Việt Nam được nhập khẩu chủ yếu từ Trung Quốc, Hàn Quốc.
Lưu ý: Cảnh giác trước những quảng cáo của những đơn vị tự cho là sử dụng nguồn hạt nhựa nguyên sinh số 1 PET nội địa.
Hiện nay mức giá của nhựa nguyên sinh PET cao hơn so với các loại nhựa khác và khá là biến động. Do đó kéo theo việc mức giá của chai lọ từ nhựa nguyên sinh PET cũng sẽ có sự biến động theo từng giai đoạn cũng như theo từng thiết kế sản phẩm. Bù lại, các sản phẩm chai lọ nhựa số 1 PET có ngoại hình rất bắt mắt và an toàn cho người sử dụng.
Nhựa số 1 PET tái sinh
Ngoài nhựa nguyên sinh thì nhựa tái sinh cũng được rất nhiều nhà máy lựa chọn dùng để sản xuất bao bì nhựa. Giá thành của nhựa số 1 PET tái sinh có mức giá thấp hơn rất nhiều so vớ nhựa nguyên sinh. Tuy nhiên các sản phẩm từ hạt nhựa PET tái sinh có chất lượng rất thấp. Không những vậy, các chai lọ nhựa số 1 PET còn có thể mang nhiều chất độc gây mất an toàn cho người sử dụng. Vì vậy, nếu bạn là những nhà sản xuất thực phẩm, dược phẩm, … thì hãy ưu tiên bao bì nhựa nguyên sinh.
Nhựa số 1 PET phế liệu
Đây là loại nhựa đã trải qua rất rất nhiều lần tái chế. Vì vậy tuyệt đối không sử dụng nhựa số 1 PET phế liệu để sản xuất bao bì sản phẩm. Nhựa số 1 PET phế liệu chỉ nên được sử dụng để làm túi nilon đựng rác và một số sản phẩm để đựng chất thải. Việc dùng nhựa số 1 phế liệu cũng như các loại nhựa phế liệu khác đều có thể gây ung thư cho người tiêu dùng.
Nhựa số 1 PET có thực sự an toàn cho con người không?
Xoay quanh câu chuyện nhựa số 1 an toàn hay không an toàn thì có rất nhiều ý kiến khác nhau. Các ý kiến này đều đúng nhưng chưa đủ. Nhựa số 1 PET chỉ thực sự an toàn khi nó là nhựa nguyên sinh. Sau quá trình tái chế thì nhựa PET sẽ lẫn các tạp chất khác nhau dẫn đến việc thôi nhiễm ở nhựa.
Thôi nhiễm nhựa là việc nhựa bị nhiễm các chất độc hại như BPA, thủy ngân, …
Tại sao nhựa số 1 PET nguyên sinh lại an toàn?
Từ khi được tìm thấy cho đến nay, các nhà khoa học chưa ghi nhận bất cứ trường hợp nào mà nhựa PET gây hại tới con người. Nhựa PET không gây biến đổi chất của các sản phẩm được nó bảo quản. Vậy nên bạn yên tâm rằng chai nhựa PET nguyên sinh chắc chắn không gây hại tới sức khỏe của bạn. Bạn có thể dễ dàng nhận biết được nhựa PET tái sinh và nhựa PET nguyên sinh. Nhựa số 1 sẽ có màu trong suốt và bóng hơn. Trong khi nhựa tái sinh sẽ bị đục hơn do lẫn tạp chất và vỏ chai sẽ không được mịn như chai PET nguyên sinh.
Tại sao nhựa số 1 PET tái sinh và phế liệu gây mất an toàn?
Việc tái sinh chai nhựa giúp giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên để đảm bảo việc an toàn thì quá trình tái chế nhựa cần phải có quy trình rất nghiêm ngặt. Hầu hết các nhà máy tái chế ở Việt Nam đều chưa đáp ứng được quy trình tái chế chai nhựa. Do đó tỉ lệ nhựa số 1 PET bị thôi nhiễm là rất cao. Do đó bạn nên hạn chế việc sử dụng bao bì từ nhựa số 1 PET tái sinh và phế liệu.
Một số căn bệnh do việc thôi nhiễm nhựa: Ung thư, dậy thì sớm, rối loạn hormone, …
Lưu ý khi sử dụng các sản phẩm nhựa số 1 PET
Nhựa số 1 được FDA chứng nhận là an toàn nhưng chúng ta vẫn cần phải lưu ý một số vấn đề khi sử dụng các sản phẩm liên quan đến loại nhựa này:
Nguồn gốc xuất sứ và chất lượng của sản phẩm
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều nhà cung ứng các sản phẩm nhựa PET khác nhau. Một số đơn vị không uy tín, vì lợi ích kinh tế mà cung cấp các sản phẩm không đạt chất lượng. Chúng có thể chứa các thành phần độc hại như: Thủy ngân, chì, … Chúng nguy hiểm cho sức khỏe con người. Khi thường xuyên tiếp xúc và sử dụng các sản phẩm nhựa PET số 1 kém chất lượng sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe như: ung thư, …
Chính vì thế, khi chọn mua các sản phẩm từ nhựa PET cần phải chú ý tới nguồn gốc xuất sứ của các sản phẩm. Hạn chế tối đa việc sử dụng các sản phẩm nhựa PET trôi nổi, tái chế hay phế liệu trên thị trường để tự bảo vệ sức khỏe cho bản thân.
Không sử dụng nhựa PET ở nhiệt độ cao
Đây là một trong những khuyến cáo chung của khi sử dụng hầu hết các loại nhựa hiện nay. Khi gặp nhiệt độ cao, các sản phẩm nhựa thường sẽ bị chảy và bị biến dạng. Không những vậy, khi gặp nhiệt độ cao một số chất phụ gia sản xuất sẽ thoát ra bên ngoài. Đo đó tuyệt đối không được dùng các chai, hộp, bình nhựa, … để làm nóng đồ ăn trong lò vi sóng. Ngoài ra khi bị cháy, nhựa PET sẽ sinh ra khó trắng có mùi khó chịu. Khói trắng này chính là các chất phụ gia khi sản xuất nhựa số 1 và là nguyên nhân chính dẫn đến một số căn bệnh ở con người hiện nay.
Ứng dụng của nhựa số 1 PET
Nhựa PET là loại nhựa được sử dụng rất nhiều trong đời sống. Nhựa PET được dùng các ngành sản xuất như: Sản xuất bao bì, đóng gói sản phẩm, vật liệu xây dựng, sản xuất phụ tùng ô tô, …
Trong đóng gói thực phẩm
Chúng ta chắc hẳn đã quá quen thuộc với các sản phẩm bao bì, chai lọ sử dụng hằng ngày. Chẳng hạn như các loại chai lọ, túi nilon,…. dùng trong đựng thực phẩm, đồ uống. Chúng là những sản phẩm tiêu biểu được làm từ chất liệu nhựa PET. Với độ an toàn cao, chúng là gợi ý hoàn hảo trong đóng gói các sản phẩm thực phẩm, đồ uống. Những sản phẩm tiếp xúc trực tiếp với con người. Tính bền cao, giá thanh rẻ. Chúng là lựa chọn của nhiều doanh nghiệp kinh doanh. Lựa chọn chúng để đóng gói và bảo quản sản phẩm của doanh nghiệp mình.
Ở điều kiện thường nhựa số 1 PET rất khó bị thôi nhiễm nên an toàn cho người sử dụng. Hầu hết các sản phẩm nước đóng chai hiện nay đều đang sử dụng chai nhựa PET. Chai lọ nhựa PET rất nhẹ và cứng, ít bị biến dạng nên có thể dễ dàng vận chuyển đi xa. Việc chai nhựa PET trong suốt cũng giúp cho sản phẩm đồ uống, thực phẩm trông ngon mắt hơn.
Ngoài ra, chúng cũng được sử dụng để làm các vật dụng đựng thường ngày cho con người. Các loại hũ nhựa đựng gia vị, mật ong,… Chúng không chỉ bền mà còn có tính thẩm mỹ rất cao. Là sản phẩm nhựa được yêu thích và ưa chuộng nhất hiện nay.
Lưu ý: Không nên sử dụng nhựa PET ở nhiệt độ cao. Khi ở nhiệt độ cao nhựa PET dễ sinh độc tố nguy hiểm ATO.
Trong ngành hóa mỹ phẩm
Khả năng không phản ứng với các chất hóa học khiến chúng được ứng dụng nhiều vào ngành mỹ phẩm và hóa chất. Bên cạnh đó, tính bền, nhẹ khiến chúng thuận tiện hơn trong việc vận chuyển. Giúp tiết kiệm tối đa giá thành vận chuyển cho doanh nghiệp.
Nhựa số 1 PET được sử dụng nhiều để làm chai lọ hay tuýp đựng mỹ phẩm. Với đa dạng mẫu mã, kích thước, hình dáng. Đem lại tính thẩm mỹ cao cho sản phẩm. Dễ dàng nhận thấy sự hiện diện của chất liệu này trong các dòng sản phẩm như nước hoa, kem dưỡng da, …
Trong ngành dệt may
Được tìm thấy vào năm 1940, nhựa PET đã được sử dụng trong ngành dệt may từ ấy đến nay. Nhựa số 1 sẽ được kéo sợi và dùng để may các sản phẩm quần, áo, … Ngoài ra các sản phẩm như túi tote có thể được sản xuất từ nhựa PET tái chế. Việc này giúp giảm số lượng nhựa PET thải ra môi trường. Các sản phẩm nhựa PET tái chế cũng được sử dụng để làm sợi vải.
Vật liệu xây dựng
Không chỉ được dùng để đóng gói sản phẩm nhựa PET còn được ứng dụng nhiều trong ngành xây dựng. Nhựa số 1 PET có thể được sử dụng làm các đường ống nhựa, bê tông trong xây dựng.
Nhựa PET có thể kết hợp với sợi thủy tinh để làm các đường ống dẫn khí, dẫn chất lỏng. Sự kết hợp của 2 loại vật liệu này giúp cho các đường ống chịu nhiệt, chống chiụ ăn mòn tốt hơn. Tuy nhiên do khả năng bám dính kém nên sẽ được bổ sung thêm chất phụ gia khi sản xuất ống nhựa PET.
Nhựa PET sau khi tái chế có thể sử dụng để làm bê tông, các vật liệu cách điện cách nhiệt. Một số ứng dụng quan trọng như: Cốt vật liệu cho bê tông polyme, gạch, nhựa đường, sơn, nhằm tạo sự thân thiện với môi trường và tránh lãng phí tài nguyên.
Sản xuất đồ gia dụng
Các sản phẩm sử dụng 1 lần như ống hút, cốc nhựa, … hầu hết sẽ được sản xuất từ nhựa số 1. Các sản phẩm dùng 1 lần thường dễ hòa tan và chứa các kim loại nặng. Do vậy các bạn không nên sử dụng lại các sản phẩm nhựa dùng 1 lần. Ngoài ra các sản phẩm nhựa số 1, còn được dùng để làm đồ chơi cho trẻ em và nhiều sản phẩm gia dụng khác.
Sản xuất phụ tùng ô tô
Nhựa số 1 là vật liệu quan trọng trong sản xuất phụ tùng ô tô. Các sản phẩm tấm phủ ghế, hộp đựng pin, cánh quạt, các tấm của sẽ được làm từ nhựa PET. Nhựa PET giúp gia tăng độ bền của các loại phụ tùng này cũng như giúp chúng dễ vệ sinh hơn.
Quy trình sản xuất, phân loại và tái chế nhựa số 1 PET
Quy trình sản xuất
Để sản xuất các sản phẩm nhựa PET thì có thể áp dụng 2 công nghệ là Đúc ép phun hoặc Gia công máy tốc độ cao. Hai phương pháp này sẽ có những ưu điểm và nhược điểm riêng nhưng đều trải qua 5 bước sau:
- Nấu chảy và ép: Nguyên liệu sản xuất thô sẽ được được đưa vào buồng nhiệt để nấu chảy. Sau đó đưa tới khuôn để chuẩn bị bước 2.
- Kẹp khuôn: Nhựa nóng chảy sẽ được đưa vào khuôn đúc. Khuôn này đóng vai trò định hình cho sản phẩm.
- Thổi: Nhựa nóng chảy sẽ được thổi phồng bằng khí áp được thổi từ ống dẫn. Quá trình thổi này cần độ chính xác gần như tuyệt đối để đảm bảo chất lượng sản phẩm cuối cùng.
- Làm lạnh: Quá trình này giúp nhựa PET trở nên cứng hơn trong khi duy trì hình dạng và kích thước của nó bằng việc sử dụng khí lạnh.
- Gỡ bỏ và kiểm soát chất lượng: Sau khi làm lạnh thì sản phẩm sẽ được đưa ra ngoài. Ở đây các sản phẩm sẽ được kiểm tra chất lượng và cắt tỉa để tạo ra chai nhựa thành phẩm. Tất cả các sản phẩm hỏng, không đạt chuẩn sẽ được đưa đi tái chế.
Quy trình phân loại và tái chế nhựa số 1 PET
Phân loại trước khi tái chế
Đây là bước quan trọng để có thể bắt đầu tái chế được nhựa số 1. Việc phân loại rác thải nhựa sẽ trải qua 4 bước:
- Thu gom: Các sản phẩm nhựa sẽ được thu thập lại. Các vật liệu này có thể đến từ rất nhiều nguồn như: các bãi rác, nhà máy, … Nguồn rác thải nhựa dùng làm nguyên liệu tái chế sẽ chủ yếu là chai lọ nhựa, hũ nhựa, …
- Phân loại sơ cấp: Các loại nhựa sẽ được phân loại theo từng nhóm khác nhau. Sẽ có 7 loại nhựa chính gồm: PET (polyethylene terephthalate), HDPE (high-density polyethylene), PVC (polyvinyl chloride), LDPE (low-density polyethylene), PP (polypropylene), PS (polystyrene) và nhựa số 7 other.
- Tách các tạp chất: Sau khi được phân loại thành từng nhóm nhựa thì sẽ cần loại bỏ các tạp chất ở chai. Các loại giấy bóng, giấy gói, … sẽ đước tách ra. Việc loại bỏ các tạp chất cần dùng kết hợp nhiều phương pháp: hút nam châm, sục khí, …
- Phân loại chi tiết: Sau khi loại bỏ được hết các tạp chất thì nhựa PET sẽ được phân loại bằng quang học. Nhựa sẽ được chiếu bằng những tia sáng đặc biệt để có thể phân loại thành từng nhóm nhựa như nhựa đã tái sinh, nhựa nguyên sinh. Ngoài ra còn có thể phân loại dựa trên màu sắc của chai nhựa.
Tái chế nhựa PET
Sau khi được phân loại thì rác thải nhựa sẽ được mang đi tái chế. Có 2 phương pháp tái chế nhựa đó là tái chế bằng phương pháp hóa học và tái chế bằng phương pháp cơ – lý. Phương pháp tái chế hóa học là quá trình phân hủy các polyme và đưa chúng về thành phân ban đầu. Còn phương pháp cơ – lý sẽ đưa nhựa PET về dạng hạt rồi tái chế.
Do phương pháp hóa học tốn kém rất nhiều chi phí nên hiện nay người ta sử dụng chủ yếu phương pháp cơ – học để tái chế nhựa PET. Quá trình tái chế sẽ được trai qua 4 bước:
- Rửa sạch: Sau khi phân loại thì nhựa PET cần làm sạch lại 1 lần nữa để đảm bảo không lẫn tạp chất.
- Băm nhỏ: Nhựa số 1 sẽ được nghiền nhỏ thành các hạt.
- Sấy khô: Các hạt nhựa sẽ được sấy khô trước khi được mang đi gia công.
- Gia công sản phẩm: Hạt nhựa PET tái chế sẽ được nấu chảy vào sử dụng để sản xuất các sản phẩm khác.
